"ققنوس" و "فینیق" در اشعار نیما و آدونیس

نویسندگان

  • رضا ناظمیان استاد گزوه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علّامه طباطبایی تهران
  • یعقوب فولادی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده مقاله:

علی اسفندیاری (نیما یوشیج) و علی احمد سعید (آدونیس)، از شاعران برجستة معاصرِ فارسی و عربی هستند که دستی بر اسطوره و رمزگرایی دارند. یکی از این اسطوره­ها «ققنوس» و «فینیق» است که از مشترکاتِ اساطیر ایرانی و سامی هستند. در این مقاله از شیوة توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی استفاده شده‌است؛ به این ترتیب که نخست، طرح اولیه و ویژگی‌های اساطیری ققنوس و فینیق، براساس منابع اسطوره‌ای ایرانی و سامی بیان گردیده و سپس، به مسئلة بازتولید این اسطوره‌ها در قالب شعر نو فارسی و عربی پرداخته­ شده‌است. در گام بعدی، این دو اسطوره از نظر وجوه تشابه و تفاوت و چگونگی کاربردشان در جهت بیان مسائل سیاسی- اجتماعی عصر نیما و آدونیس مقایسه شده‌اند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که نیما و آدونیس، اسطورة «ققنوس» و «فینیق» را  به­طور نمادین و با وجه ­شبهی تازه، متفاوت با اشعار پیشینیان، در سروده ­های خود به­کارگرفته­ اند که هم رمز و نمادی برای خود شاعر است و هم جهت القای مفاهیمِ سیاسی- اجتماعی مدّنظر ایشان به‌کارگرفته­ شده‌است؛ به نوعی که هر دو شاعر، از این اسطوره برای مضمونی واحد و رسالتی مشابه بهره برده ­اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اسطوره ققنوس در اشعار نیما یوشیج و گیوم اپولینر

ققنوس یکی از اسطوره های کهن است که بیش از پیش شاهد بازنویسی آن نه تنها در ادبیات، بلکه در سایر زمینه ها مانند هنر و سینمای معاصر هستیم. امروزه از این پرندۀ اسطورهای، دیگر به عنوان یک موجود منحصراً یونانی یا مصریِ متعلّق به دوران باستان یاد نمی شود؛ بلکه حضور پررنگ این اسطوره در بسیاری از تمدن ها و فرهنگ ها محسوس است. در این نوشتار تلاش شده است این اسطوره باستانی در اشعار دو تن از شاعران قرن بیستم ...

متن کامل

ققنوس: شعر فارسی؛ کارکرد نمادین «ققنوس» در شعر «نیما»

یکی از مهم‌ترین دلایل ابهام و پیچیدگی شعر نو به کارگیری اسطوره است. اسطوره بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ، اندیشه و دریافت انسان‌های گذشته برای توجیه چیزی است که از راه عقلی آن را نمی‌توانستند اثبات کنند؛ البته اسطوره فقط مربوط به دنیای باستان و انسان‌های نخستین نیست و بر زندگی و باورهای انسان‌های امروز نیز تأثیرگذار است. اسطوره‌سازی هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود و همواره ادامه دارد. یکی از تجلی‌گاه‌های اسطوره و...

متن کامل

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

متن کامل

تجلّی ققنوس در اشعار ادونیس

این مقاله به‌تحلیل و بررسی شخصیت‌های تاریخی، مذهبی، و حوادثی می‌پردازد که به هر طریقی در شعر ادونیس تجلی‌گاه اسطورة ققنوس شده‌اند، و بیانگر تجدد و رستاخیز دوبارة بعد از مرگ و نابودی هستند. این مفاهیم به‌صورتی رمزگونه مصداق واقعیات جوامع عربی است. ادونیس پیوسته این جامعه را در گرداب عقب افتادگی و سکون و مرگ مطلق می‌بیند و در تلاش است تا با یاری ققنوس که نماد هر انسان انقلابی و تجددخواه است، به د...

متن کامل

اندیشه آرمان شهری در اشعار "فریدون مشیری" و "آدونیس"

آرمان گرایی و داشتن جامعه ای آرمانی (Utopia) از اساسی ترین آرزوها و مشغله های ذهنی انسان های کمال طلب بوده است . دنیای ادبیات، عرصه گسترده ای برای طرح این اندیشه در اختیار شاعران و نویسندگان قرار داده است. شاعران کلاسیک شعر فارسی و عربی در اشعار خویش از این موضوع غفلت نکرده اند و از زاویه های گوناگون به روایت آرمان شهر مطلوب خود پرداخته اند و نمونه هایی بر جای نهاده اند. در شعر مدرن نیز می توان...

متن کامل

بررسی تطبیقی بوطیقا در اشعار شفیعی کدکنی و آدونیس

اسطوره یکی از عناصر ادبی پرکاربرد در ادب معاصر عربی است که کمتر دیوان معاصری را می‌توان یافت که در آن از اسطوره در قالب ساختارهای اسطوره‌ای یا شخصیت‌ها و نمادها و نقاب‌ها استفاده نشده باشد. به‌یقین می‌توان گفت تحلیل شعر ادبی معاصر عربی به‌خصوص اشعار و سروده‌های دهه‌های چهل تا هشتاد بدون شناخت از اسطوره ممکن نیست. علت رواج اسطوره در شعر عربی از یک‌سو به سانسور حاکم بر جامعه عربی بازمی‌گردد و از ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 17

صفحات  227- 247

تاریخ انتشار 2018-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023